Τεθωρακισμένα Οχήματα Μάχης Πεζικού – Η Πρώτη Γενιά

Η πρώτη γενιά τεθωρακισμένων οχημάτων μάχης (Infantry Fighting Vehicles – IFV) εντοπίζεται στην περίοδο μεταξύ του 1950 και 1975.

Ξεκινώ μια τριλογία παρουσιάσεων και σκέψεων γιατί από της δημιουργίας της ομάδας μας η συζήτηση «ΤΟΜΠ ή ΤΟΜΑ και πώς» έρχεται και φεύγει καταλήγοντας σε αδιέξοδα και αμοιβαίες παρεξηγήσεις (Cold War style) που βασίζονται – κατά την άποψή μου- σε άγνοια του ιστορικού της ανάπτυξης του τύπου αυτού τεθωρακισμένου.

Αντιλαμβάνεστε ότι η παρούσα είναι για να προάγει την κατανόηση και να αποτελέσει τροφή για σκέψη και προβληματισμό και φυσικά δεν έχει στόχο να προμοτάρει συγκεκριμένο εξοπλιστικό πρόγραμμα ούτε να να καταλήξει σε προτάσεις αποδοχής μεταχειρισμένων οχημάτων. Άλλωστε, όπως πολλές φορές έχετε επισημάνει ΟΛΟΙ «no money, no honey».

Η πρώτη γενιά τεθωρακισμένων οχημάτων μάχης (Infantry Fighting Vehicles – IFV) εντοπίζεται στην περίοδο μεταξύ του 1950 και 1975. Ως τέτοια, η Συνθήκη για τα Συμβατικά Όπλα στην Ευρώπη (CFE) περιγράφει «θωρακισμένο όχημα μάχης, σχεδιασμένο και εξοπλισμένο πρωταρχικά για τη μεταφορά μιας ομάδας μάχης πεζικού, οπλισμένο με αναπόσπαστο ή οργανικό πυροβόλο διαμετρήματος τουλάχιστον 20 χιλιοστών και ορισμένες φορές και εκτοξευτή αντιαρματικού πυραύλου».

ΗS.30 είναι το πρώτο ΤΟΜΑ της ιστορίας.

ΗS.30

Αν και πολλοί πιστεύουν ότι οι Σοβιετικοί είναι οι πρωτοπόροι των ΤΟΜΑ, η αλήθεια είναι το πρώτο ΤΟΜΑ κατασκευάστηκε από γερμανικά χέρια. Συγκεκριμένα, μετά την δημιουργία του Δυτικο-Γερμανικού στρατού και τον επανεξοπλισμό του με αμερικανικό αρχικά υλικό, η ηγεσία της Bundeswehr απέρριψε το αμερικανικό δόγμα του μηχανοκίνητου πεζικού, που βασιζόταν στη χρήση των ελαφρά θωρακισμένων Μ-113 ως «ταξί-μάχης» και προώθησε ένα εξοπλιστικό πρόγραμμα προσαρμοσμένο στις εμπειρίες της από τον 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο. Άλλωστε, μεγάλο ποσοστό των στρατηγών της είχαν ανακληθεί στην υπηρεσία μόλις 10 χρόνια μετά το τέλος του μεγαλύτερου μηχανοκίνητου πολέμου της ιστορίας και οι εμπειρίες ήταν νωπές ανεξάρτητα από το χρώμα της στολής…

Η γερμανική ηγεσία βασίστηκε στο δόγμα των Panzergrenadieren (τεθωρακισμένο πεζικό) και προέκρινε ότι οι πεζοί όφειλαν να πολεμούν σε στενή συνεργασία με τα άρματα μάχης, και χρειάζονταν ένα κατάλληλο όχημα που να συμπληρώνει την κινητικότητα, την θωράκιση και την ισχύ πυρός τους. Η Hispano-Suiza Δυτικής Γερμανίας ανέλαβε να παρουσιάσει ένα πρωτότυπο όχημα (σε μικρό χρονικό διάστημα είναι η αλήθεια, γεγονός που θα έχει προβλήματα αργότερα) για 10,000 οχήματα.

ΗS.30

Το 1956 έγινε η παρουσίαση του πρώτου ΤΟΜΑ της ιστορίας: του Schützenpanzer 12-3 (γνωστό κι ως HS. 30). H ονομασία του οχήματος αποδίδεται ως «όχημα μάχης» αλλά κατά λέξη «panzer» σημαίνει θωρακισμένος και «Schutz» είναι ο σκοπευτής. Το όχημα θύμιζε πολύ το σοβιετικό Τ-34 χωρίς πύργο. Ήταν ένα όχημα μικρών σχετικά διαστάσεων, με βάρος κάτω από 15 τόνους, θωράκιση χάλυβα κεκλιμένων επιφανειών (όλο το όχημα έχει μορφή κόλουρης πυραμίδας) αποδίδοντάς του αντοχή έναντι βλημάτων των 20mm στο εμπρόσθιο φάσμα, κινητήρα Rolls Royce 220 ίππων που του απέδιδε ταχύτητα 58χλμ/ώρα. Η καινοτομία ήταν ο οπλισμός του με ένα πυροβόλο Hispano Suiza (κατασκευής Rheinmetall) των 20mm με στόχο την αντιμετώπιση χαμηλά ιπτάμενων ελικοπτέρων, εχθρικών ομάδων αντιαρματικών όπλων και μη θωρακισμένων οχημάτων. Μοιραία, το πλήρωμα ήταν τρία άτομα και η μεταφερόμενη ομάδα περιοριζόταν σε πέντε μόλις τυφεκιοφόρους, τους μισούς σχεδόν ενός Μ-113. Παρά τα προβλήματα, το HS.30 έθεσε νέα δεδομένα στον μηχανοκίνητο πόλεμο αφού τα τεθωρακισμένα θα δρούσαν σε στενή συνεργασία με το πεζικό, που θα αναλάμβανε σημαντικό μέρος του αγώνα ελαφρύνοντας το έργο των αρμάτων και επιτρέποντάς τους να αφοσιωθούν στην αντιμετώπιση των πολυάριθμων σοβιετικών αρμάτων.

Σαν πρωτότυπο σχέδιο το HS.30 αντιμετώπισε σημαντικά προβλήματα και κριτική. Ο κινητήρας ήταν ανεπαρκής (σχεδιάστηκε για πρόωση οχήματος 9 κι όχι 15 τόνων), ο πύργος μικρός, η ανάρτηση σκληρή, το πεζικό λίγο και το όχημα δεν ήταν αμφίβιο, όπως το Μ-113 ή το σοβιετικό BTR-50. Μία ακόμα λεπτομέρια ήταν ότι η μεταφερόμενη ομάδα έπρεπε να εξέλθει του οχήματος ή να ξεπροβάλει από θυρίδες στην οροφή για να κάνει χρήση του οπλισμού της, κάτι που για τους Γερμανούς επιτελείς ήταν απαράδεκτο, δεδομένης της πρόθεσης των Σοβιετκών να χρησιμοποιήσουν χημικά ή πυρηνικά όπλα. Επιπλέον, σκάνδαλο ξέσπασε με τους όρους παραγγελίας και παραγωγής του από τις γερμανικές εταιρίες αλλά και χρηματισμού αξιωματούχων, που απέσπασαν συμβόλαια 517 εκ. Deutschmarks για 10,000 οχήματα αλλά τελικά περιορίστηκαν σε λιγότερα από 2,200. Τακτικά, ένα τάγμα θωρακισμένων γρεναδιέρων σε κάθε γερμανική ταξιαρχία έπρεπε να μεταφερθεί στη μάχη με φορτηγά ή οχήματα Μ-113, αλλά αυτά είναι τα «απόνερα» των σκανδάλων που «συμβαίνουσι και εις Παρισίους». Τα HS.30 άρχισαν να αντικαθίστανται από τα πρώτα Marder το 1974 αλλά παρέμειναν στη δύναμη της εφεδρείας μέσρι τις αρχές του 1980 (περισσότερα κοιτάξτε: HS-30 Skandal).

Το ρωσικό ΤΟΜΑ, BMP-1.

ΒΜΡ-1

Οι Σοβιετικοί ήταν οι επόμενοι που ανέβασαν τον πήχη στην κατηγορία «IFV» με το Boyevaya Mashina Pekhoty 1 (BMP-1) το «τεθωρακισμένο όχημα μάχης» αναπτύχθηκε στα τέλη της δεκαετίας του 1950 ως αντίδραση στο HS.30 που ξεπερνούσε σε δυνατότητες κάθε όχημα πεζικού. Η Σοβιετική ηγεσία υπήρξε ιδιαίτερα απαιτητική ζητώντας ταχύτητα, ισχυρό οπλισμό και τη δυνατότητα να μάχεται η μεταφερόμενη ομάδα μέσα από το όχημα.

Οι θυρίδες διαμερίσματος προσωπικού του BMP-1

Το ΒΜΡ-1 παρουσιάστηκε το 1964 και ήταν πράγματι εντυπωσιακό. Χαμηλό προφίλ (2 μέτρα, έναντι 1,85 του HS.30 και 2,5 του Μ-113), χαλύβδινη θωράκιση 6-33mm, αμφίβιες δυνατότητες για διάβαση ποτάμιων κωλυμάτων και εντυπωσιακά ισχυρό οπλισμό.
Σε πύργο σχήματος κόλουρου κώνου ενός ατόμου, οι Σοβιετικοί τοποθέτησαν ένα λειόκανο πυροβόλο χαμηλής πίεσης των 73mm που το συμπλήρωσαν με ένα ομοαξονικό πολυβόλο των 7,62mm για άμυνα. Επιπλεόν, σε ράγα επί του πύργου τοποθέτησαν αντιαρματικό πύραυλο ενσύρματης κατεύθυνσης AT-3A Sagger A. Η διάταξη αυτή σχημάτιζε ισχύ πυρός τριών περιμέτρων: 500-3,000 μέτρα για εμπλοκές με τον πύραυλο ΑΤ-3, 50-750 μέτρα με το πυροβόλο 2A28 Grom και συμπληρωματικά με το ΡΚΤ των 7,62mm. Το πυροβόλο έβαλε τα ίδια βλήματα με το ΠΑΟ SPG-9 και είχε δυνατότητα διάτρησης 280–350mm χάλυβα θωράκισης, καθιστώντας του ικανό να διατρήσει κάθε άρμα του ΝΑΤΟ σε αποστάσεις ~500 μέτρων (Μ-60, Chiftain, Leopard-1). Για να ελαφρώσει τον φόρτο εργασίας του πυροβολητή, τοποθετήθηκε αυτοματοποιημένο σύστημα επαναγέμισης του πυροβόλου (όχι ιδιαίτερα αξιόπιστο).
Η θωράκισή του παρείχε προστασία από διατρητικά βλήματα 20-23mm στο πρόσθιο φάσμα, πυρά ελαφρών όπλων από κάθε κατεύθυνση και θραύσματα πυροβολικού σε αποστάσεις 500 έως 800 μέτρων. ο κινητήρας του του παρείχε ταχύτητα 65χλμ/ώρα σε ομαλό και 45 σε ανώμαλο δρόμο ενώ κινείτο με την κίνηση των ερπυστριών του στο νερό με 5-8χλμ/ώρα.

To TOMA BMP-1 σε υπηρεσία με τον Ελληνικό Στρατό (ΓΕΣ)

Πέραν του τριμελούς πληρώματος, η οκταμελής ομάδα είχε τη δυνατότητα να μάχεται μέσα από το όχημα χρησιμοποιώντας θυρίδες οπλισμού και περισκόπια υπό την προστασία του θώρακα αλλά και του πλήρως συμπιεσμένου εσωτερικού που προφύλασε από ραδιο-βιο-χημικούς παράγοντες. 38,000 οχήματα κατασκευάστηκαν στη Σοβιετική Ένωση και από τις Τσεχοσλοβακία, Ρουμανία και Ινδία κατόπιν αδείας. Επιπλέον, 3,000+ ελαφρώς παραλλαγμένα κατασκευάστηκαν από την Κίνα και το Ιράν με τη μέθοδο της ανάστροφης μηχανικής, κάνοντας το ΒΜΡ-1 το πιο πολυκατασκευασμένο και διαδεδομένο ΤΟΜΑ στον κόσμο.

Ratel

Το όχημα Ratel.

Μια μη αναμενόμενη ανάπτυξη ήρθε από τη Νότιο Αφρική το 1971. Απομονωμένη από την πολιτική Απαρχάϊντ που της επέβαλε εμπάργκο όπλων και αντιμετωπίζουσα ειδικό πρόβλημα ασφαλείας, εσωτερικής αλλά και εξωτερικής, η χώρα ξεκίνησε την έρευνα ανάπτυξης ενός νέου οχήματος πεζικού που θα συνδύαζε υψηλές ταχύτητες επίθεσης με βαθειές διεισδύσεις μέσα από δύσκολο έδαφος. Μέχρι τότε, οι νοτιοαφρικανικές δυνάμεις ασφαλείας χρησιμοποιούσαν φορτηγά Unimog και Bedford διασκευασμένα ώστε να αντέχουν σε εκρήξεις ναρκών και να προστατεύουν από ελαφρά πυρά πεζικού μεταφέροντας μια ομάδα μάχης με (σχετική) ασφάλεια. Οι προδιαγραφές περιέγραφαν ένα όχημα που θα είχε ανώτερες δυνατότητες cross country και ολόπλευρη θωράκιση, ισχυρό οπλισμό και θα επίπεδο συντήρησης φορτηγού.

Αφού αξιολόγησε σχέδια διαφόρων κατασκευαστών, μεταξύ αυτών του ΕΕ-11 Urutu, του Panhard M3 και το Berliet VXB-170, κατέληξε στο σχέδιο ενός μικρού γερμανού κατασκευαστή, του Büssing AG για ένα τροχοφόρο όχημα ανθεκτικό σε νάρκες και δυνατότητα μεταφοράς 11 μελούς ομάδας πλην του πληρώματος. Η Νότιος Αφρική προσάρμοσε το όχημα στις ανάγκες της με βάση τα διδάγματα του Border War και ονόμασε το όχημα Ratel.

Σε σχέση με το αρχικό σχέδιο, το Ratel έφεραν μικρότερη ομάδα μάχης 6-7 ατόμων, γαλλικής σχεδίασης πύργο με ισχυρό οπλισμό (πυρ/λο 20mm ή 90mm ή ολμο των 60mm), έξτρα εσωτερικές δεξαμενές νερού. Ήταν το πρώτο τροχοφόρο ΤΟΜΑ με κίνηση στους 6 τροχούς και ικανότητες run flat, που θα επέτρεπαν στο όχημα να κινείται ακόμα κι αν ένας ή περισσότερα ελαστικά έσκαγαν. Σημαντικότατη προσθήκη ήταν η ολική αντοχή σε νάρκες, μια πολύ συνηθισμένη απειλή στο μωσαϊκό συγκρούσεων στην αφρικανική ήπειρο, που θα βεβαίωνε την επιβίωση του μεταφερόμενου προσωπικού σε έναν πόλεμο που «μάτωσε» αρκετά τις Νοτιοαφρικανικές Δυνάμεις Εθνικής Αμύνης. Το σχέδιο ήταν τόσο επιτυχημένο που εξήχθη σε μια ντουζίνα Αφρικανικών και αραβικών κρατών, με την Ιορδανία να είναι ο μεγαλύτερος χρήστης του εκτός Ν.Αφρικής (321 οχήματα).

Το Ratel αναπτύχθηκε σε πολλές εκδόσεις: ΤΟΜΑ με πυροβόλο των 20mm , όχημα υποστήριξης με πυροβόλο των 90mm, Αντιαρματικό όχημα με εκτοξευτή πυραύλων Ingwe, ολμοφόρο, όχημα διοίκησης, όχημα περισυλλογής, όχημα παρατηρητή πυροβολικού ενώ σε ιορδανική υπηρεσία φέρει και δίδυμο αντιαεροπορικό πυροβόλο. Η σχεδιάστρια εταιρία Büssing πούλησε τα σχέδια του οχήματος και στο Βέλγιο, όπου παρήχθη ο κλώνος του με την ονομασία SIMBAS.

______________________________________________________________

Είσαι λάτρης της αμυντικής τεχνολογίας και γενικότερα των στρατιωτικών θεμάτων;
Αναζητείς ένα χώρο οπού μπορείς να συνομιλήσεις με νηφαλιότητα, να δημοσιεύσεις και αστειευτείς με κόσμιο τρόπο για θέματα άμυνας μακριά από κομματικές ρητορείες και πολιτικές σκοπιμότητες;
Τότε είσαι στο σωστό μέρος, βρήκες αυτό που έψαχνες, υπάρχει για σένα στο Facebook η ομάδα «Προέλαση-Limit Of Advance».
______________________________________________________________

Πηγές:
http://www.panzerbaer.de/types/bw_spz_lg_hs30-a.htm
http://www.globalsecurity.org/military/world/russia/bmp-1.htm
http://www.globalsecurity.org/military/world/rsa/ratel.htm

ΠΗΓΗ

https://limitofadvance.wordpress.com/2016/03/14/%CF%84%CE%B5%CE%B8%CF%89%CF%81%CE%B1%CE%BA%CE%B9%CF%83%CE%BC%CE%AD%CE%BD%CE%B1-%CE%BF%CF%87%CE%AE%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE%B1-%CE%BC%CE%AC%CF%87%CE%B7%CF%82-%CF%80%CE%B5%CE%B6%CE%B9%CE%BA%CE%BF%CF%8D/