Τεθωρακισμένο Όχημα Μεταφοράς Προσωπικού M113

ΤΟΜΠ M113 του 575 Τάγματος Πεζοναυτών (ΓΕΣ)

Το Μ113 είναι το πιο γνωστό Τεθωρακισμένο Όχημα Μεταφοράς Προσωπικού (ΤΟΜΠ) στον Ελληνικό Στρατό, γνωστό και με το υποκοριστικό «παπάκι» λόγω της αμφίβιας ιδιότητας του. Είναι ένα ερπυστριοφόρο τεθωρακισμένο όχημα μεταφοράς πεζικού Αμερικανικής προέλευσης που η παραγωγή του ξεκίνησε το 1960 και ακόμα και σήμερα χρησιμοποιείται σε πάνω από 30 χώρες, ανάμεσα τους και η Ελλάδα.

Σε αυτό το άρθρο θα κάνουμε μία γενική εισαγωγή ξεκινώντας από την ιστορία του, τα μοντέλα και χαρακτηριστά τους καθώς και τον βασικό χειρισμό του.

Σύντομη Ιστορία

Τα τέλη της δεκαετίας του 1950 οι Ένοπλες Δυνάμεις των ΗΠΑ είχαν μεγάλη ανάγκη από ένα όχημα μεταφοράς προσωπικού που θα ήταν ασφαλές, γρήγορο και ικανό να μεταφέρει μία μεγάλη ομάδα στρατιωτών στο πεδίο μάχης. Η Αμερικανική εταιρία Food Machinery Corp. (FMC) που είχε ήδη εμπειρία στο χώρο από το M59 που βλέπετε εδώ:

Αλλά και το εξίσου γνωστό στις ΗΠΑ Μ75:

Ξεκίνησε το σχεδιασμό του νέου οχήματος. Το αποτέλεσμα ήταν δύο πειραματικά τεθωρακισμένα μοντέλα, το T113 ένα όχημα με θωράκιση ενισχυμένου αλουμινίου και το T117 που ήταν ίδιο σχέδιο αλλά με θωράκιση από ατσάλι. Στην επόμενη εικόνα βλέπουμε το T-113 με την ένδειξη «TEST OPERATION» (Δοκιμαστική Χρήση).

Έπειτα από μικρές βελτιώσεις σχεδιάστηκε το T113E1 και πολύ σύντομα το Τ113E2 που ήταν και το τελικό μοντέλο για να αρχίσει η μαζική παραγωγή του. Έτσι από το 1960 ξεκίνησε η παράδοση των πρώτων M113A1 στο Στρατό των ΗΠΑ που δοκιμάστηκαν σκληρά στον πόλεμο του Βιετνάμ. Εκεί άλλαξαν σε τέτοιο βαθμό το πεδίο της μάχης που οι Βιετκόνγκ τα αποκαλούσαν Πράσινοι Δράκοι. Το 1994 η Food Machinery Corp. (FMC) μετέφερε την παραγωγή τους στη θυγατρική της εταιρία, United Defense, η οποία το 2005 εξαγοράστηκε από το Βρετανικό κολοσσό της βιομηχανίας όπλων, BAE Systems. Το όχημα αυτό έχει δοκιμαστεί κυριολεκτικά σε εκατοντάδες μάχες. Ενδεικτικά αναφέρουμε με χρονολογική σειρά:

• Πόλεμος του Βιετνάμ (1960-1975)

Στην επόμενη φωτογραφία βλέπουμε δύο τέτοια οχήματα σε σχηματισμό για μέγιστη κάλυψη πυρών. Είναι από την επιχείρηση «Cedar Falls» της 3ης Επιλαρχίας της 11ης Ίλης Ιππικού των ΗΠΑ (3rd Squadron 11th Armored Cavalry).

• Πόλεμος του Γιομ Κιπούρ (1973)

Εδώ φαίνεται ένα M113A1 από το στρατό του Ισραήλ που μεταφέρει μία ομάδα στρώσεως ναρκοπεδίων.

• Εμφύλιος Πόλεμος του Λιβάνου (1975-1990)

Παρακάτω φαίνεται ένα M113 της χριστιανικής πολιτοφυλακής του Σταυρού των Λιβανέζικων Δυνάμεων κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου του Λιβάνου.

• Πόλεμος Ιράν-Ιράκ (1980-1988)

Βλέπουμε μερικά Μ113 από το στρατό του Ιράν σε σχετική παρέλαση.

• Εισβολή στον Παναμά (1989)

Βλέπουμε στη συνέχεια ένα M113 του στρατού των ΗΠΑ με υλικά κατασκευής κωλυμάτων στον Παναμά.

• Πόλεμος του Κόλπου (1990-1991)

Στην επόμενη φωτογραφία είναι ένα M113 από την 7η Βασιλική Ταξιαρχία της Σκωτίας (7th Brigade Royal Scots).

• Βοσνία (1998)

Βλέπουμε ένα M113 της IFOR (ειρηνευτική δύναμη) του ΝΑΤΟ στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη.

• Πόλεμος του Αφγανιστάν (2001)

Στη συνέχεια, ένα M113 του στρατού των ΗΠΑ από τις πρώτες μέρες στον πόλεμο του Αφγανιστάν.

• Πόλεμος του Ιράκ (2003-2010)

Μία αρκετά πρόσφατη φωτογραφία, από το 2009 στο στρατόπεδο Taji του Ιράκ με στρατιώτες να κάνουν χρήση πυρών 120 χιλιοστών.

• Πόλεμος στο Βορειοδυτικό Πακιστάν (2004)

Μία φωτογραφία από M113 κατά τον πόλεμο στο Βορειοδυτικό Πακιστάν.

• Ισραηλινή επιχείρηση Protective Εdge στην Λωρίδα της Γάζας (2014)

Φωτογραφία τροποποιημένου M-113 που χρησιμοποιήθηκε απο το Ισραήλ.

Αυτή η σύντομη ιστορική αναδρομή μας δείχνει ότι το ΤΟΜΠ M113 χρησιμοποιείται παντού ακόμα και σήμερα. Έχει δοκιμαστεί σκληρά και έχει αποδείξει την αξία του. Στην επόμενη παράγραφο θα δούμε τα μοντέλα που είναι διαθέσιμα σήμερα καθώς και ποια από αυτά βρίσκουμε στις Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις.

 Μοντέλα του M113

Υπάρχουν δεκάδες μοντέλα ανάλογα με τη χρήση αλλά τα βασικά μοντέλα είναι μόνο τέσσερα και θα τα δούμε εδώ.

• M113
  Η πρώτη έκδοση που βγήκε είναι βασισμένη στο T113 με τον βενζινοκινητήρα Chrysler 75M V8 και ιπποδύναμη 209 hp (156 kW).

• M113A1
  Το 1964 ξεκίνησε η μαζική παραγωγή του -A1 που έχει πετρελαιοκινητήρα 6V-53 Detroit ιπποδύναμης 215 hp (160 kW). Η εταιρία ανακοίνωσε τότε ότι όποιο μοντέλο τελειώνει με Α και κάποιο νούμερο θα υποδεικνύει ότι έχει πετρελαιοκινητήρα.

• M113A2
  Από το 1979 ξεκίνησε η παραγωγή του -Α2, ένα πολύ βελτιωμένο μοντέλο με καλύτερη θωράκιση, ψύξη του κινητήρα, αναρτήσεις και τα δύο ντεπόζιτα μεταφέρθηκαν ώστε να εξοικονομηθεί εσωτερικός χώρος. Ακόμα, έχει κανόνια για βόβμες καπνού. Λόγω του επιπρόσθετου βάρους η πλευστότητα του επηρεάστηκε αρνητικά σε μεγάλο βαθμό.

• M113A3
  Η παραγωγή του -Α3 ξεκίνησε το 1987 με βασικό στόχο τον πιο εύκολο χειρισμό του οχήματος. Έτσι οι μοχλοί κατεύθυνσης αντικαταστάθηκαν από τιμόνι, ο εσωτερικός χώρος έχει καλύτερη μόνωση και έχει το νεώτερο και πιο ισχυρό κινητήρα 6V-53T Detroit.

Στις Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις υπάρχουν μόνο τα δύο πρώτα (A1 και A2) καθώς και μία αναβαθμισμένη έκδοση του πρώτου μοντέλου, η A1E.

Πέρα από αυτά τα μοντέλα υπάρχουν δεκάδες άλλα οχήματα βασισμένα στο M113 αλλά δε θα ασχοληθούμε με αυτά διότι στην πλειοψηφία τους είναι οχήματα ειδικής χρήσης.

 Τεχνικά Χαρακτηριστικά

Λόγω του ότι στην Ελλάδα η πλειοψηφία των M113 ΤΟΜΠ είναι τύπου M113A2 θα δούμε τα τεχνικά χαρακτηριστικά με βάση αυτό.

Κινητήρας                            : Δίχρονο, 6V-53 Detroit Diesel 5.3 λίτρων
Μετάδοση                            : Αυτόματο τριών ταχυτήτων Allison TX-100-1
Βάρος                                    : 11156 κιλά
Μήκος                                   : 4.86 μέτρα
Πλάτος                                  : 2.68 μέτρα
Ύψος                                     : 2.5 μέτρα
Πλήρωμα                              : 2 χειριστές, 10 πλήρωμα
Οπλισμός                              : Πολυβόλο 0.50
Μέγιστη Ταχύτητα             : 64.36 χλμ/ώρα
Αυτονομία                            : 600 χιλιόμετρα
Αναρριχητική ικανότητα   : 60%
Χώρα Προέλευσης              : ΗΠΑ
Θωράκιση                              : Ενισχυμένο Αλουμίνιο Αεροπορικού Τύπου

 Μ113 – Εξωτερικά

Εδώ θα κάνουμε μία σύντομη επεξήγηση των εξωτερικών χαρακτηριστικών του M113. Για ευκολία θα ξεκινήσουμε από χαμηλά και θα προχωρήσουμε από το πίσω προς το μπροστινό μέρος του οχήματος. Έτσι έχουμε:

• Ερπύστριες

Υπάρχει δυνατότητα για τοποθέτηση τόσο μεταλλικών όσο και πλαστικών αν και πολύ σπάνια βλέπουμε πλαστικές, συνήθως μόνο σε Μ113 αστυνομικών δυνάμεων. Οι ερπύστριες έχουν πλάτος 38 εκατοστά με ορθογώνια τμήματα από λάστιχο στο κέντρο για καλύτερη πρόσφηση. Επίσης, ο κάθε σύνδεσμος από τις ερπύστριες έχει μία καμπύλη στις άκρες από το μεταλλικό του τμήμα έτσι ώστε όταν βρίσκεται μέσα στο νερό να λειτουργεί σαν κουπί.

• Πόρτες και εργαλεία

Προχωρώντας στο πίσω μέρος βλέπουμε αριστερά μία μικρή πόρτα προσωπικού με κλίση προς το έδαφος έτσι ώστε να ανοίγει εύκολα καθώς δεν έχει κανενός είδους υποβοήθηση. Επίσης είναι εμφανές ότι το μεγαλύτερο τμήμα του πίσω μέρους καλύπτει η υδραυλικά ελεγχόμενη πόρτα/καταπέλτης. Δεξιά πάνω στην πόρτα/καταπέλτη υπάρχει συρματόσχοινο ρυμούλκησης, δοχεία μεταφοράς νερού και λαδιού (αριστερά και δεξιά αντίστοιχα) και ακριβώς από πάνω τους τα φώτα του οχήματος. Τέλος στο κάτω μέρος υπάρχει γάντζος ρυμούλκησης.

• Μπροστινό Πτερύγιο

Μερικά M113 φέρουν το μπροστινό πτερύγιο που χρησιμοποιείται σε αμφίβιες επιχειρήσεις για την καλύτερη υδροδυναμική συμπεριφορά του οχήματος. Το πτερύγιο είναι αναδιπλούμενο και κατασκευασμένο από ελαφριά υλικά. Επίσης, κάτω από το μπροστινό πτερύγιο, στην κοιλιά του ΤΟΜΠ διακρίνουμε και τους δύο γάντζους ρυμούλκησης.

• Κινητήρας

Ακριβώς κάτω από το μπροστινό πτερύγιο είναι το καπό του κινητήρα. Στην παρακάτω φωτογραφία φαίνεται ο κινητήρας με το καπό ανοιχτό.

• Φώτα και Κόρνα

Δεξιά και αριστερά το ΤΟΜΠ Μ113 έχει φώτα πορείας, φώτα έκτακτης ανάγκης και φώτα υπέρυθρης ακτινοβολίας γνωστά και ως φώτα νυκτός. Αριστερά, πίσω και πάνω από τα φώτα υπάρχει και η κόρνα του οχήματος.

• Βόμβες Καπνού

Το ΤΟΜΠ Μ113 δεν είναι επιθετικό άρμα. Κατ’ επέκταση, φέρει εκτοξευτές καπνογόνων 76 χιλιοστών στο μπροστινό μέρος που με ηλεκτρικό ρεύμα πυροδοτούν βόμβες καπνού ώστε να διευκολύνει τη διαφυγή του. Κάθε σύστημα από βόμβες καπνού περιλαμβάνει τους όλμους των 76 χιλιοστών με τα καπάκια τους, τα καλώδια πυροδότησης τους και ένα σύστημα ενεργοποίησης τους όπως φαίνεται παρακάτω.

• Περισκόπια

Στη δεξιά πλευρά (όπως φαίνεται στη φωτογραφία με κόκκινο χρώμα) βρίσκεται το περισκόπιο του οδηγού/χειριστή που λειτουργεί με μία σειρά από κάτοπτρα όπως φαίνεται στο αντίστοιχο σχέδιο δεξιά.

• Εξάτμιση και Εισαγωγή Αέρα

Απέναντι από το περισκόπιο υπάρχει η εξάτμιση του κινητήρα και δίπλα της, στη μέση του οχήματος, μεταλλικό πλέγμα που από κάτω έχει το φίλτρο εισαγωγής αέρα του κινητήρα. Στη φωτογραφία αριστερά βλέπουμε την εισαγωγή αέρα ενώ αριστερά της φαίνεται η άκρη από το περισκόπιο. Στη δεξιά φωτογραφία είναι η εξάτμιση και αριστερά της φαίνεται η γωνία της σχάρας εισαγωγής αέρα.

• Πόρτες Οροφής

Πέρα από το περισκόπιο οδηγού/χειριστή, υπάρχει στο κέντρο του ΤΟΜΠ ένα παρόμοιο περισκόπιο για τον πολυβολητή. Ακριβώς πίσω του υπάρχει μία μεγάλη αναδιπλούμενη πόρτα που κατά περιπτώσεις μπορεί να είναι ανοιχτή ή κλειστή. Η πόρτα αυτή βρίσκεται ακριβώς πάνω από τη θέση του πληρώματος.

• Αντλία Νερού

Καθώς είναι αμφίβιο όχημα, έχει δύο βαλβίδες της αντλίας νερού. Μία στο μπροστινό μέρος, αριστερά από τον χειριστή και μία στο πίσω δεξιά μέρος. Τις βλέπουμε εδώ με κόκκινο χρώμα:

• Κεραία και Ντεπόζιτο Καυσίμου

Τέλος, βλέπουμε στην επόμενη φωτογραφία τα ακόλουθα. Κεραία τηλεπικοινωνιών (κόκκινο χρώμα) και υποδοχή για το γέμισμα του ντεπόζιτου καυσίμων (μπλέ χρώμα).

Ανάλογα τη χρήση το όχημα μπορεί να φέρει ελαφρώς διαφορετικό εξοπλισμό αλλά τα παραπάνω υπάρχουν στην πλειοψηφία των ΤΟΜΠ Μ113 του Ελληνικού Στρατού.

Μ113 – Εσωτερικά

Αντίστοιχα με την προηγούμενη παράγραφο, εδώ θα δούμε τι υπάρχει στο εσωτερικό του οχήματος Μ113. Θα ξεκινήσουμε από το πίσω μέρος και θα προχωρήσουμε προς τη θέση του χειριστή.

• Πόρτα/αναβαθμίδα

Όταν ανοίξει η πόρτα/αναβαθμίδα παρατηρούμε ότι έχει μόνωση με λάστιχο περιμετρικά της πόρτας και αριστερά κοντά στο όχημα το συρματόσχοινο που χρησιμοποιείται για να την ανοίγει/κλείνει.

• Θέσεις Πληρώματος και Χειριστών

Στο εσωτερικό βλέπουμε αναδιπλούμενες θέσεις πληρώματος δεξιά και αριστερά με συνολική χωρητικότητα 10 ατόμων (5 σε κάθε πλευρά). Στο κέντρο υπάρχει η θέση του πολυβολητή και αριστερά εμπρός η θέση του χειριστή. Οι δύο τελευταίες έχουν τη δυνατότητα ρύθμισης ύψους για να επιτρέπουν στους δύο χειριστές να κάθονται σε τέτοιο ύψος που το κεφάλι τους να είναι έξω από το όχημα εφόσον το επιθυμούν.

• Κινητήρας

Δεξιά του χειριστή βρίσκεται ο κινητήρας του οχήματος. Υπάρχουν εσωτερικά καπάκια για τη συντήρηση του (πέρα από το καπό που είδαμε στην προηγούμενη παράγραφο) αλλά αυτά παραμένουν πάντα κλειστά σε οποιαδήποτε άλλη περίοδο για προστασία όσον βρίσκονται μέσα στο όχημα από το μονοξείδιο του άνθρακα. Στο επόμενο σχέδιο φαίνεται ο κινητήρας και τα τμήματα του.

• Κυτίο ενδοεπικοινωνίας

Στα δεξιά τους οι δύο χειριστές έχουν υποδοχή για ασύρματο κράνους διότι πρέπει να είναι σε διαρκή επικοινωνία. Αυτό φαίνεται με κόκκινο χρώμα παρακάτω.

• Θέση Χειριστή

Βρίσκεται αριστερά του κινητήρα και θα δούμε περισσότερα στην παράγραφο «Χειρισμός του Μ113″ στη συνέχεια.

• Πόρτα Οροφής

Ανοίγει με δύο μεταλλικούς διακόπτες δεξιά και αριστερά όπως φαίνεται καλύτερα στην επόμενη φωτογραφία που βλέπετε εδώ.

• Αντλίες Νερού

Το όχημα έχει δύο αντλίες νερού. Μία εμπρός και μία πίσω. Εδώ φαίνεται από το εσωτερικό η πίσω αντλία νερού.

Με αυτά τα σημεία ολοκληρώσαμε τη σύντομη περιήγηση στα βασικά μέρη, εσωτερικά και εξωτερικά του ΤΟΜΠ M113. Βεβαίως ανάλογα τον τύπο υπάρχουν και άλλα όμως τα παραπάνω είναι τμήματα του βασικού μοντέλου.

Χειρισμός

Βλέποντας τη θέση του χειριστή εύκολα παρατηρούμε δύο μοχλούς και ένα πετάλι στο δεξί πόδι του χειριστή. Ο κάθε μοχλός αντιστοιχεί στο φρένο της αντίστοιχης ερπύστριας και το πετάλι στην ώθηση (γκάζι) του κινητήρα.

Από την επόμενη φωτογραφία βλέπουμε καλύτερα τον πίνακα των οργάνων με τις αντίστοιχες ασφάλειες αριστερά και ακριβώς από κάτω του βρίσκεται ο κύριος ηλεκτρικός πίνακας ελέγχου. Ο μεγάλος διακόπτης πάνω από την κίτρινη προειδοποιητική ταμπέλα είναι για την ενεργοποίηση παροχής ρεύματος ενώ το καλώδιο μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να τροφοδοτήσει το όχημα από άλλη πηγή. Στο κέντρο είναι οι προειδοποιητικοί λαμπτήρες.

Αν μεταφερθούμε λίγο πιο δεξιά όπως στην παρακάτω φωτογραφία θα δούμε τα εξής. Στο κόκκινο πλαίσιο είναι τρεις διακόπτες, από πάνω προς τα κάτω αυτοί είναι: εκκίνηση του κινητήρα (έξω σβήνει τον κινητήρα, μέσα τον εκκινεί), οι στροφές του κινητήρα (ανεβαίνουν δεξιόστροφα), εξαερισμός (έξω το σβήνει, μέσα το ανοίγει). Δεξιά τους και ελαφρώς πιο πάνω είναι ο μοχλός επιλογών του αυτόματου κιβωτίου ταχυτήτων του οχήματος.

Mε βάση αυτές τις στοιχειώδεις γνώσεις θα δούμε τους βασικούς χειρισμούς του οχήματος ΤΟΜΠ M113.

1.   – Εκκίνηση με ρεύμα (κανονική)Γυρνάμε το διακόπτη του ρεύματος στη θέση ON

• Ελέγχουμε ο μοχλός επιλογής ταχυτήτων να είναι στη νεκρά (N)
• Πιέζουμε το διακόπτη διακοπής παροχής καυσίμου
• Πιέζουμε το διακόπτη εκκίνησης κινητήρα για μέγιστη διάρκεια 30 δευτερολέπτων

2. – Εκκίνηση χωρίς ρεύμα

• Συνδέουμε το καλώδιο ρεύματος σε άλλη πηγή ή στη δεύτερη μπαταρία.
• Ακολουθούμε τα ίδια βήματα όπως παραπάνω
• Μετά την εκκίνηση αφαιρούμε το καλώδιο

3 – Κίνηση

• Ρυθμίζουμε τις στροφές του κινητήρα
• Τοποθετούμε το μοχλό επιλογής ταχυτήτων στο 1-3
• Πατάμε ελαφρώς το πετάλι γκαζιού
• Πατάμε με τους αντίχειρες τα δύο κουμπιά στην κορυφή των μοχλών (φρένων) και τα μετακινούμε ελαφρώς για να ξεκινήσει η κίνηση του οχήματος. Για δεξιά στροφή κλειδώνουμε το δεξί φρένο και ελευθερώνουμε το αριστερό και αντίστροφα για αριστερή στροφή

4 – Παρκάρισμα

• Τοποθετούμε το μοχλό επιλογής ταχυτήτων στη νεκρά (N)
• Σταματάμε το όχημα με τους μοχλούς φρένα και ελευθερώνουμε τα κουμπιά ασφάλισης τους που πατάμε με τους αντίχειρες
• Κλείνουμε το διακόπτη λειτουργίας

Σε αυτό το στάδιο ολοκληρώσαμε την εισαγωγή στα βασικά στοιχεία του ΤΟΜΠ M113. Σε μελλοντικά άρθρα θα μπούμε σε μεγαλύτερο βάθος σε συγκεκριμένα χαρακτηριστικά του αλλά ο στόχος του άρθρου ήταν μία επιφανειακή περιγραφή των κύριων χαρακτηριστικών του.

Πηγή: «Αμυντικά και Στρατιωτικά Θέματα»

https://limitofadvance.wordpress.com/2015/07/28/%CF%84%CE%B5%CE%B8%CF%89%CF%81%CE%B1%CE%BA%CE%B9%CF%83%CE%BC%CE%B5%CE%BD%CE%BF-%CE%BF%CF%87%CE%B7%CE%BC%CE%B1-%CE%BC%CE%B5%CF%84%CE%B1%CF%86%CE%BF%CF%81%CE%AC%CF%82-%CF%80%CF%81%CE%BF%CF%83%CF%89/