Επισημαίνεται ότι στα χρόνια του Ψυχρού Πολέμου οι στρατιωτικοί δορυφόροι κατασκευάζονταν με προδιαγραφές να αντέχουν σε κάποιο βαθμό εκπομπές ηλεκτρομαγνητικού παλμού, προστατεύοντας τα ευαίσθητα ηλεκτρονικά τους συστήματα σε κλωβούς faraday. (Vu Long z2/Flickr)
του Δρ. Κωνσταντίνου Γρίβα*
Στα προηγούμενα τρία άρθρα στα “Επίκαιρα” είχαμε εξετάσει οπλικές τεχνολογίες ευρασιατικών δυνάμεων οι οποίες απειλούν την αμερικάνική κυριαρχία στη θάλασσα και αποκαθηλώνουν τις ΗΠΑ από τον θρόνο της παγκόσμια ναυτικής δύναμης. Όμως οι εξελίξεις στην πολεμική τεχνολογία απειλούν την αμερικάνική πρωτοκαθεδρία και σε έναν άλλο κρίσιμο γεωστρατηγικό χώρο, το Διάστημα.
Αυτό προκύπτει, κατά κύριο λόγο, γιατί οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι εξ αντικειμένου πιο τρωτές από τις υπόλοιπες χώρες του κόσμου όσον αφορά στο Διάστημα, απλούστατα επειδή βασίζονται πολύ περισσότερο στη διαστημική τους αρχιτεκτονική. Συγκεκριμένα, η πολεμική μηχανή των ΗΠΑ στηρίζεται σε μεγαλύτερο βαθμό από οποιασδήποτε άλλης χώρας σε δορυφόρους τηλεπισκόπησης, τηλεπικοινωνιών, συλλογής ηλεκτρονικών πληροφοριών αλλά και στο παγκόσμιο δίκτυο προσδιορισμού θέσης (GPS), το οποίο καθοδηγεί τα “έξυπνα” όπλα της.Γενικότερα, στον λεγόμενο “πληροφοριοκεντρικό-δικτυοκεντρικό πόλεμο”, που αποτελεί κομβικό στοιχείο κάθε σύγχρονής πολεμικής μηχανής, οι δορυφόροι παίζουν πολύ σημαντικό ρόλο. Ο ρόλος αυτός καθίσταται ακόμη πιο κρίσιμος στην περίπτωση των αμερικάνικων Ενόπλων Δυνάμεων, δεδομένου οτι αυτές θα χρειαστεί να δράσουν στο πλαίσιο υπερπόντιων επιχειρήσεων, όπου θα χρησιμοποιηθούν κατά βάση -αν όχι αποκλειστικά- δορυφόρους για κρίσιμες λειτουργίες τους, όπως είναι οι επικοινωνίες.
Για παράδειγμα, σε μια πιθανή μελλοντική πολεμική αντιπαράθεση Κίνας – ΗΠΑ στις Σινικές Θάλασσες, η πρώτη πιθανόν να έχει σοβαρό συγκριτικό πλεονέκτημα όσον αφορά στην προστασία των πληροφορικών της υποδομών, γιατί οι Ένοπλες Δυνάμεις της θα επιχειρούν με βάση το κινέζικό έδαφος, όπου έχουν δημιουργήσει εκτεταμένα υπόγεια δίκτυα οπτικών ινών για τις επικοινωνίες τους. Αντίθετα, οι αμερικάνικες Ένοπλες Δυνάμεις θα επιχειρούν σε μεγάλη απόσταση από το μητροπολιτικό έδαφος των Ηνωμένων Πολιτειών (CONUS) και θα εξαρτώνται από ένα τρωτό πλέγμα επικοινωνιών, που θα βασίζεται πρωτίστως σε δορυφορικές πλατφόρμες. Στοχεύοντας αυτή την αχίλλειο πτέρνα των ΗΠΑ, η Κίνα αλλά και άλλες χώρες έχουν δώσει μεγάλη έμφαση στην ανάπτυξη αντιδορυφορικών όπλων.
Επιπροσθέτως, μικρές πυρηνικές δυνάμεις, όπως είναι η Βόρεια Κορέα, μπορούν να χρησιμοποιήσουν πυρηνικά όπλα σε μη φονικές εφαρμογές, ανατινάζοντας, για παράδειγμα, μια πυρηνική κεφαλή στο Διάστημα. Σε αυτή την περίπτωση δεν θα σκοτωθεί κανένας, όμως ο ηλεκτρομαγνητικό παλμός της έκρηξης (EMP) ενδέχεται να προκαλέσει όλεθρο σε μεγάλο μέρος του παγκόσμιου δορυφορικού στόλου, ο οποίος σε μεγάλο βαθμό είναι αμερικανικός.
Επισημαίνεται ότι στα χρόνια του Ψυχρού Πολέμου οι στρατιωτικοί δορυφόροι κατασκευάζονταν με προδιαγραφές να αντέχουν σε κάποιο βαθμό εκπομπές ηλεκτρομαγνητικού παλμού, προστατεύοντας τα ευαίσθητα ηλεκτρονικά τους συστήματα σε κλωβούς faraday. Ωστόσο, η σημερινή διαστημική αρχιτεκτονική των ΗΠΑ εξαρτάται κι απο πολλούς πολιτικούς δορυφόρους, οι οποίοι δεν έχουν καμία προστασία έναντι παρόμοιων επιθέσεων. Αυτή η πιθανή, “ασύμμετρη” χρήση της πυρηνικής ισχύος εναντίον δορυφόρων υπονομεύει και τη συμβατική πυρηνική αποτροπή, δεδομένου ότι πολύ δύσκολα οι Ηνωμένες Πολιτείες θα μπορούν να δικαιολογήσουν πυρηνικό πλήγμα αντιποίνων σε μια πυρηνική έκρηξη η οποία δεν προκάλεσε θύματα και πιθανώς θα παρουσιαστεί ότι προήλθε από ατύχημα.
Η “πυραυλική επανάσταση”
Ωστόσο, η πιο άμεση απειλή για τους δορυφόρους είναι οι συμβατικοί πύραυλοι διαφόρων τύπων, η εξέλιξη των οποίων γίνεται πλέον με άλματα, στο πλαίσιο της λεγόμενης “αντιπυραυλικής επανάστασης” (“Missile revolution”) και της ευρύτερης γεωπολιτικής πραγματικότητας μέσα στην οποία αυτή λειτουργεί. Μεταξύ των άλλων, ήδη από τα πρώτα μεταψυχροπολεμικά χρόνια στη διεθνή γεωστρατηγική εξίσωση κομβικό ρόλο παίζει το δίπολο βαλλιστικών – αντιβαλλιστικών πυραύλων. Όμως οι πιο εξελιγμένοι αντιβαλλιστικοί πύραυλοι έχουν δυνατότητα εξωατμοσφαιρικής προσβολής των στόχων τους και κατά συνέπεια μπορούν να χρησιμοποιηθούν και ως αντιδορυφορικά όπλα.
Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση της κατάρριψης στις 21 Φεβρουαρίου 2008 του αμερικάνικου δορυφόρου USA-193 απο το αντιβαλλιστικό πύραυλο SM-3 που εκτοξεύθηκε απο το καταδρομικό του Ναυτικού των ΗΠΑ “Lake Erie”, κλάσης Ticonderoga. Η κατάρριψη έγινε σε υψόμετρο 247 χιλιομέτρων πάνω από τον Βόρειο Ειρηνικό και η επίσημη εξήγηση για την ενέργεια αυτή ήταν ότι ο δορυφόρος δυσλειτουργούσε, θα εισερχόταν σύντομα στην ατμόσφαιρα της Γης και κομμάτια του θα έπεφταν στο έδαφος, με αποτέλεσμα να προέκυπτε κίνδυνος για ανθρώπινες ζωές από την τοξική ουσία υδραζίνη που μετέφερε στις δεξαμενές του.
Άρα η αυξανόμενη και συνεχώς διαχυόμενη αντιβαλλιστική τεχνολογία θα ενισχύσει περαιτέρω τις ικανότητες προσβολής δορυφόρων. Γενικότερα, η ανάπτυξη ολοένα και πιο εξελιγμένων συστημάτων αεράμυνας και η συνεχώς διευρυνόμενη διάδοση τους ανά τον κόσμο δημιουργούν τις βάσεις για την απόκτηση αντιδορυφορικών ικανοτήτων από πολλές χώρες. Για παράδειγμα, στο πλαίσιο της ευρύτερης ρωσικής γεωστρατηγικής αλλά και για να υποκατασταθούν οι απώλειες στα έσοδα του ρωσικού κράτους από την πτώση των τιμών των υδρογονανθράκων, η Ρωσία επιταχύνει και διευρύνει την εξαγωγή προηγμένων συστημάτων αεράμυνας S-400. Στις υποψήφιες χώρες για να αποκτήσουν τα επόμενα χρόνια πυραυλικά συστήματα S-400 περιλαμβάνονται η Κίνα, η Ινδία, η Αλγερία, η Αίγυπτος και το Ιράν. Το γεγονός αυτό επιταχύνει την εξέλιξη του διαδόχου συστήματος S-500 από τη ρωσική πολεμική βιομηχανία, το οποίο φαίνεται πως θα έχει δυνατότητες προσβολής δορυφόρων σε χαμηλή περιγιήνη τροχιά (LEO), όπως είναι, π.χ., οι δορυφόροι τηλεπισκόπησης.
Βίντεο παρουσίαση του ρωσικού συστήματος S-500
Στο μεταξύ, η απόκτηση του S-400 από τις κινεζικές Ένοπλες Δυνάμεις θα επιτρέψει την αντιγραφή του από τις εγχώριες βιομηχανίες (όπως έγινε και με το S-300, το οποίο πλέον παράγεται στην Κίνα ως HQ-9/FD-2000) και της προσφέρει την απαιτούμενη βάση ώστε να αναπτύξει κι αυτή πιο εξελιγμένη έκδοση με αντιδορυφορικές ικανότητες.
Όχι, φυσικά, ότι η Κίνα στερείται παρόμοιων ικανοτήτων. Στις 11 Ιανουαρίου 2007 είχε καταρρίψει το δικό της δορυφόρο πολικής τροχιάς FY-1C, της σειράς Fengyun, σε ύψος 865 χιλιομέτρων πάνω απο την επιφάνεια της Γης. Έκτοτε οι αντιδορυφορικές της ικανότητες εκτιμάται ότι έχουν επιτύχει άλματα. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο πύραυλος που κατέρριψε τον κινεζικό δορυφόρο φαίνεται πως ήταν ένας SC-19, ο οποίος εκτιμάται ότι αποτελεί παραλλαγή του βαλλιστικού πυραύλου DF-21D και ήταν εφοδιασμένος με κεφαλή κινητικής ενεργείας (kinetic kill vehicle). Όμως ο DF-21D είναι ο κατεξοχήν αντιπλοϊκός βαλλιστικός πύραυλος της Κίνας (ASBM),όπως έχουμε επισημάνει σε πολλά άρθρα των “Επίκαιρων”.
Ο πύραυλος αυτός εφοδιάζεται με ολοένα και πιο προηγμένες κεφαλές επανεισόδου στην ατμόσφαιρα, με αυτόνομες δυνατότητες εντοπισμού των πλοίων-στόχων και προσβολής τους ενώ αυτά βρίσκονται εν κινήσει, έχοντας ικανότητες διεξαγωγής ελιγμών καθώς κατέρχονται (MaRV).
Όχι, φυσικά, ότι η Κίνα στερείται παρόμοιων ικανοτήτων. Στις 11 Ιανουαρίου 2007 είχε καταρρίψει το δικό της δορυφόρο πολικής τροχιάς FY-1C, της σειράς Fengyun, σε ύψος 865 χιλιομέτρων πάνω απο την επιφάνεια της Γης. Έκτοτε οι αντιδορυφορικές της ικανότητες εκτιμάται ότι έχουν επιτύχει άλματα. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο πύραυλος που κατέρριψε τον κινεζικό δορυφόρο φαίνεται πως ήταν ένας SC-19, ο οποίος εκτιμάται ότι αποτελεί παραλλαγή του βαλλιστικού πυραύλου DF-21D και ήταν εφοδιασμένος με κεφαλή κινητικής ενεργείας (kinetic kill vehicle). Όμως ο DF-21D είναι ο κατεξοχήν αντιπλοϊκός βαλλιστικός πύραυλος της Κίνας (ASBM),όπως έχουμε επισημάνει σε πολλά άρθρα των “Επίκαιρων”.
Ο πύραυλος αυτός εφοδιάζεται με ολοένα και πιο προηγμένες κεφαλές επανεισόδου στην ατμόσφαιρα, με αυτόνομες δυνατότητες εντοπισμού των πλοίων-στόχων και προσβολής τους ενώ αυτά βρίσκονται εν κινήσει, έχοντας ικανότητες διεξαγωγής ελιγμών καθώς κατέρχονται (MaRV).
Οι σχετικές τεχνολογίες, τόσο των αισθητήρων όσο και των ικανοτήτων διεξαγωγής ελιγμών, μπορούν να εφαρμοστούν και στα κινητικής ενεργείας αντιδορυφορικά βλήματα. Με άλλα λόγια, η εντεινόμενη ανάπτυξη πλεγμάτων αντιπρόσβασης και άρνησης περιοχής (A2/AD) από πλευράς Κίνας, όπως και των άλλων χωρών, για την αντιμετώπιση του αμερικάνικου Ναυτικού αναμένεται να έχει παράπλευρες συνέπειες και στην ανάπτυξη ολοένα και πιο εξελιγμένων αντιδορυφορικών όπλων από τις χώρες αυτές, που θα απειλήσουν περαιτέρω τη διαστημική αρχιτεκτονική των ΗΠΑ.
Επιπροσθέτως, εκτός από τις Ηνωμένες Πολιτείες υπάρχουν πληροφορίες οτι και η Κίνα αναπτύσσει ηλεκτρομαγνητικά πυροβόλα (EM railguns), τα οποία θα μπορούν να εξαπολύσουν βλήματα υπερύψηλης ταχύτητας (hypervelocity) στο Διάστημα, ενισχύοντας έτσι τις αντιδορυφορικές ικανότητες της. Τέλος, δε, τα όπλα κατευθυνόμενης ενέργειας (DEW), τα οποία χαρακτηρίζονται από πολλούς αναλυτές ως το “κύμα του μέλλοντος”, όπως είναι τα πυροβόλα λέιζερ, θα έχουν ευρύ φάσμα εφαρμογών και σε αντιδορυφορικούς ρόλους, ενώ εξελίσσονται διαρκώς και οι τεχνολογίες εντοπισμού δορυφόρων, όπως ειδικά ραντάρ που χρησιμοποιούν συγγενείς τεχνολογίες με αυτές που αναπτύσσονται για τον εντοπισμό αεροσκαφών stealth.
Επιπροσθέτως, εκτός από τις Ηνωμένες Πολιτείες υπάρχουν πληροφορίες οτι και η Κίνα αναπτύσσει ηλεκτρομαγνητικά πυροβόλα (EM railguns), τα οποία θα μπορούν να εξαπολύσουν βλήματα υπερύψηλης ταχύτητας (hypervelocity) στο Διάστημα, ενισχύοντας έτσι τις αντιδορυφορικές ικανότητες της. Τέλος, δε, τα όπλα κατευθυνόμενης ενέργειας (DEW), τα οποία χαρακτηρίζονται από πολλούς αναλυτές ως το “κύμα του μέλλοντος”, όπως είναι τα πυροβόλα λέιζερ, θα έχουν ευρύ φάσμα εφαρμογών και σε αντιδορυφορικούς ρόλους, ενώ εξελίσσονται διαρκώς και οι τεχνολογίες εντοπισμού δορυφόρων, όπως ειδικά ραντάρ που χρησιμοποιούν συγγενείς τεχνολογίες με αυτές που αναπτύσσονται για τον εντοπισμό αεροσκαφών stealth.
Φυσικά, σε όλες αυτές τις τεχνολογίες το εν δυνάμει προβάδισμα το έχουν οι Αμερικάνοι. Όμως σε καμία περίπτωση δεν έχουν το μονοπώλιο. Επιπροσθέτως, όπως αναφέρθηκε πιο πάνω, όλες αυτές οι αντιδορυφορικές τεχνολογίες απειλούν πρωτίστως την ικανότητα των ΗΠΑ να διεξάγουν υπερπόντιες επιχειρήσεις και πολύ λιγότερο των ευρασιατικών χωρών να αντιμετωπίσουν τις αμερικάνικες δυνάμεις στα εδάφη τους ή στα εγγύς ύδατα γύρω από αυτές. Άρα οι δυνατότητες των ΗΠΑ να ασκούν αποφασιστική επιρροή δια της στρατιωτικής ισχύος στο διεθνές σύστημα αναμένεται να μειωθούν περαιτέρω στο κοντινό μέλλον.
Με άλλα λόγια, οδηγούμαστε πλέον αποφασιστικά σε ένα ξεκάθαρα πολυπολικό διεθνές σύστημα, μέσα στο οποίο θα πρέπει και η Ελλάδα να επαναπροσδιορίσει την μακρόπνοη γεωπολιτική της στρατηγική – αν θεωρήσουμε ότι υπάρχει τέτοιο πράγμα… Έτσι, οι μεν πιστοί της αμερικάνικής “ηγεμονίας” μάλλον θα πρέπει να βρουν άλλο “ηγεμόνα” να προσκυνήσουν κι όσοι πιστεύουν στη δυνατότητα της χώρας μας να αναπτύξει μια πραγματικά ανεξάρτητη εθνική στρατηγική, που θα “κουμπώνει” στις ιδιαιτερότητες του διαμορφωμένου πολυπολικού συστήματος, θα πρέπει άμεσα να ξεκινήσουν τη σχετική συζήτηση για το πως πρέπει να διαμορφωθεί η στρατηγική αυτή.
Καλλιτεχνική απεικόνιση-παρουσίαση του πυραύλου DF-21D.
*Διδάσκει το μάθημα της Γεωπολιτικής στη Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων και Γεωγραφία της Ασφάλειας και των Αφοπλισμών στο Τμήμα Τουρκικών και Σύγχρονων Ασιατικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αθηνών.
Πηγή: Επίκαιρα 08.01.2016
http://www.epikaira.gr
http://www.epikaira.gr
https://limitofadvance.wordpress.com/2016/01/09/%CE%BF-%CF%80%CE%BF%CE%BB%CF%8D%CF%80%CE%BB%CE%BF%CE%BA%CE%BF%CF%82-%CE%BA%CF%8C%CF%83%CE%BC%CE%BF%CF%82-%CF%84%CE%BF%CF%85-21%CE%BF%CF%85-%CE%B1%CE%B9%CF%8E%CE%BD%CE%B1-%CE%B1%CE%BD%CE%B1%CF%84%CE%AD/#more-36284
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου