FN FAL: το τυφέκιο θρύλος

Το Βέλγιο είναι μια χώρα περισσότερο γνωστή για τις επιδόσεις στη γαστρονομία και τον αθλητισμό. Οι θεσπέσιες πραλίνες είναι ξακουστές στα μήκη και τα πλάτη της γης ενώ τα παγκοσμίου κλάσης εστιατόρια της χώρας φιγουράρουν στην κορυφή των περισσότερων ταξιδιωτικών οδηγών. Παράλληλα είναι γενέτειρα μεγάλων αθλητών όπως ο τερματοφύλακας Ζαν Μαρί Πφαφ, η τενίστρια Ζουστίν Χενάν με τα επτά Γκραν Σλαμ και ο Έντι Μερκς, για πολλούς ο κορυφαίος ποδηλάτης όλων των εποχών. Και όσοι εντρυφούν στα του μηχανοκίνητου αθλητισμού θα γνωρίζουν για τη σχολή των Βέλγων οδηγών μοτοκρός ενώ οι λάτρεις της φόρμουλα 1 θα θυμούνται τον παγκόσμιο πρωταθλητή Τζάκι Ιξ.

Αυτό που δεν είναι ευρέως γνωστό είναι ότι η μικροσκοπική Κάτω Χώρα είναι πατρίδα ενός από τα καλύτερα ατομικά τυφέκια στην πολεμική ιστορία. Του μοναδικού που τόλμησε να τα βάλει με το θρύλο του AK-74 καταφέρνοντας, τηρουμένων των αναλογιών, να κερδίσει τις περισσότερες μάχες. Η νέμεση του Καλάσνικοφ, το FN-FAL, στο απόγειο της δόξας κατασκευαζόταν σε 10 χώρες, το χρησιμοποιούσαν οι ένοπλες δυνάμεις σε πάνω από 70 χώρες και στο αιματοβαμμένο σκηνικό του ψυχρού πολέμου ήταν το όπλο των μισθοφορικών σωμάτων που προσπαθούσαν να επιβάλλουν το δυτικό "νόμο" στις αφρικανικές χώρες. Το FN-FAL υπήρξε για δεκαετίες "το δεξί χέρι του ελεύθερου κόσμου"!

Από τεχνικής πλευράς, το FAL της Fabrique National du Herstal είναι ένα τυπικό τυφέκιο 7,62 χιλιοστών βασισμένο στο γερμανικό StG44 με αυτόματη επαναφορά του κλείστρου από τα αέρια του πυρομαχικού και δυνατότητα αυτόματης ή ημιαυτόματης βολής. Ο γεμιστήρας του χωράει 20 φυσίγγια ενώ υπήρχαν και μεγαλύτερες με δυνατότητα 10 επιπλέον. Οι πιο γνωστές εκδόσεις τυφεκίου ήταν το FAL 50.00 με την κάννη των 24 ιντσών και η έκδοση PARA50.63 με αναδιπλούμενο κοντάκιο και κάννη 18 ιντσών. Η πιο σπάνια ήταν το FAL 50.41 με βαριά κάννη και δίποδο στήριξης ώστε να μπορεί να χρησιμοποιηθεί και ως οπλοπολυβόλο.

Τα δύο αυτά περίεργα χαρακτηριστικά, η χειρολαβή και η ποικιλία στις εκδόσεις, ήταν από τα βασικά συστατικά της επιτυχίας του. Όλοι οι στρατιώτες ξέρουν ότι ένα όπλο το μεταφέρουν περισσότερες ώρες από ότι το χρησιμοποιούν. Η μεταφορά του με τη λαβή τοποθετημένη στο κέντρο βάρους αντί του παραδοσιακού τρόπου με τον ιμάντα στον ώμο είναι πάντα μια πολύτιμη ανακούφιση. Παράλληλα, η εναλλαγή μεταξύ τυφεκίου και υποπολυβόλου, αναλόγως της έκδοσης, επέκτεινε τις δυνατότητες μιας ομάδας πεζικού επιτρέποντας αλλαγές ρόλων με ουσιαστικά ένα όπλο. Ήταν ακριβές όσο επέτρεπαν τα συμβατικά σκοπευτικά συστήματα της εποχής και η αξιοπιστία του ξεπεράστηκε μόνο από το ΑΚ-47 που όμως ήταν το χειρότερο από πλευράς ποιότητας.

Ήταν τέτοια η επιτυχία του FAL που κατάφερε να ξεπεράσει και το μεγαλύτερο σκόπελο κάθε μηχανικής κατασκευής. Αυτόν της διαφοράς μονάδων ανάμεσα στο «αυτοκρατορικό» και στο διεθνές (μετρικό) σύστημα μονάδων. Χώρες όπως η Αγγλία, ο Καναδάς και σχεδόν όλες οι πρώην Βρετανικές αποικίες χρησιμοποίησαν τις «αγγλικές» εκδόσεις ενώ οι υπόλοιπες τις «διεθνείς». Τα «μετρικά» FAL είχαν συνήθως σταθερές λαβές και ρυθμίσεις για πλήρως αυτόματη βολή ενώ τα «αγγλικά» αναδιπλούμενες λαβές και ημιαυτόματη βολή. Αν και τα εξαρτήματα του ενός δεν ταίριαζαν με του άλλου στις διαστάσεις, στον πόλεμο των Φόκλαντς οι Άγγλοι στρατιώτες "αντάλλασαν" τα δικά τους FAL (L1-A1) με τα FAL των Αργεντίνων που ήταν "μετρικά" και υποστήριζαν την αυτόματη βολή.

Στην χώρα μας το FN-FAL έγραψε τη δική του ιστορία. Το Δ' Σώμα Στρατού και οι Ειδικές Δυνάμεις (Καταδρομείς, Αλεξιπτωτιστές, Πεζοναύτες) εμπιστεύτηκαν τις τύχες τους στο καθόλα άξιο αυτό όπλο καθώς και όλη τη γκάμα του φορητού οπλισμού της Fabrique Nationale (οπλοπολυβόλο FALO και πολυβόλο MAG). Όπως αναφέρει και η ιστοσελίδα των ελληνικών ενόπλων δυνάμεων, το FN ήρθε στα μέσα της δεκαετίας του 1960 να αντικαταστήσει το Μ-1 αμερικάνικης κατασκευής. «Με το νέο τυφέκιο αυξανόταν η ισχύς πυρός του καταδρομέα, καθώς τώρα διέθετε 20 φυσίγγια αντί των 8 που παρείχε το παρωχημένο M-1, ενώ η δυνατότητα χρήσης και αυτόματης βολής αύξησε κατά πολύ την ευελιξία πυρός. H εισαγωγή μάλιστα της έκδοσης Para με το πτυσσόμενο κοντάκι είχε σαν αποτέλεσμα την κατάργηση των υποπολυβόλων, ενώ μια ακόμη αλλαγή που σημειώθηκε ήταν ο εφοδιασμός των αξιωματικών με το FAL Para, οι οποίοι μέχρι τότε έφεραν μόνο πιστόλι.»

Ότι όμως κρίθηκε ως άριστο για τον Έλληνα καταδρομέα δεν κρίθηκε καν επαρκές για το Έλληνα πεζικάριο και το FN έζησε για δεκαετίες στη σκιά του διαβόητου G3-A3 της Heckler & Koch. Επισήμως, το FN-FAL ήταν ιδιαίτερα πολύπλοκο για τον Έλληνα οπλίτη της ολιγόμηνης υποχρεωτικής στράτευσης παρά το γεγονός ότι όσοι έχουν την εμπειρία και των δύο μπορούν να διαβεβαιώσουν για το αντίθετο. Η λύση-αρμολόγηση για τον καθαρισμό του απαιτούσε λιγότερες κινήσεις και από το βασικό του αντίπαλο στα πεδία των μαχών, το ΑΚ-47. Ανεπίσημα επρόκειτο για άλλη μια μαύρη σελίδα στη ιστορία των εξοπλιστικών προγραμμάτων και για την κόντρα του ελληνικού δημοσίου με την ΠΥΡΚΑΛ που κατασκεύαζε το όπλο με άδεια από την FN Herstal.

Την ίδια ώρα, στον υπόλοιπο κόσμο το FAL γινόταν συνώνυμο των «σκυλιών του πολέμου». Των μισθοφόρων που πολέμησαν όλους του βρώμικους αποικιακούς πολέμους στην Αφρική και αλλού. Μισθοφόρων όπως ο Ταγματάρχης Κάλαν ή Κώστας Γεωργίου όπως ήταν το πραγματικό του όνομα. Ο Ελληνοκύπριος πρώην δεκανέας των Βρετανών αλεξιπτωτιστών (είχε αποταχθεί για τη ληστεία ενός ταχυδρομικού καταστήματος) ήταν κατά τη διάρκεια της θητείας του ένας από τους καλύτερους ελεύθερους σκοπευτές της μονάδας του. Μια από τις πιο γραφικές φιγούρες του εμφυλίου στην Αγκόλα τόλμησε με μερικά σαραβαλιασμένα Land Rover, μπόλικη δόση τρέλας και φυσικά τη δύναμη πυρός των FN να τα βάλει με δύο τάγματα 600 κουβανών και στρατιωτών του αριστερού κινήματος MPLA. H επόμενη μέρα για το MPLA δεν ήταν καθόλου εύκολη: 60 στρατιώτες νεκροί , 4 άρματα μάχης Τ34 και 4 πλατφόρμες εκτόξευσης πυραύλων κατεστραμμένα.

Ή βετεράνων όπως ο Ιρλανδός Μάικ Χόρ. Ο «Τρελός Μάικ», όπως ήταν το παρατσούκλι του, αφού μετανάστευσε στη Νότιο Αφρική, εργάστηκε για χρόνια ως οδηγός σε σαφάρι. Μέχρι φυσικά να διαπιστώσει ότι η πολεμική του εμπειρία στο Β' Παγκόσμιο Πόλεμο μπορούσε να εξαγοραστεί με ζεστό βέλγικο και αμερικάνικο χρήμα. Το 1964 συμμετείχε σε μια θαρραλέα επιχείρηση στο Βελγικό Κογκό όπου με 300 περίπου άντρες οπλισμένους με FN-FAL κατάφερε να κρατήσει μόνος του τις αντάρτικες δυνάμεις της οργάνωσης Σίμπα. Στο μεσοδιάστημα διασώθηκαν αεροπορικώς περίπου 1600 Βέλγοι και Αμερικάνοι υπήκοοι. Η δράση του Μάικ Χορ έγινε αρκετές φορές το θέμα των δελτίων ειδήσεων σε όλο τον κόσμο και προσέφερε άφθονο υλικό για μια ταινία και διάφορα αυτοβιογραφικά βιβλία. Και στην πορεία έγινε, άθελα του, ο διαφημιστής του FN-FAL.

Ακόμα και οι ΗΠΑ με τη δική τους ξεχωριστή παράδοση στην κατασκευή οπλικών συστημάτων ήταν πολύ κοντά στο να πέσουν θύμα της γοητείας του FAL. Στις αρχές του 1950 ο αμερικάνικος στρατός προσπαθούσε να απαλλαγεί από τα παρωχημένα Μ1 Garand με πιο σύγχρονες επιλογές. Ο καλύτερος υποψήφιος για τη «δουλειά» όμως ήταν βέλγος και πολύ περισσότερο είχε βαλθεί να κατακτήσει τους Βρετανούς υποστηρίζοντας το διαμέτρημα των 7x43 και όχι το 7,62x51 χιλιοστών που ήταν το στάνταρ στο ΝΑΤΟ. Οι Βέλγοι αντιλαμβανόμενοι την ευκαιρία ξανασχεδίασαν το FAL στα νατοϊκά πρότυπα και σαν από ειρωνεία η πρώτη χώρα που το υιοθέτησε δεν ήταν το Βέλγιο αλλά ο Καναδάς. Το νέο FN-FAL κέρδισε τις περισσότερες χώρες της συμμαχίας μεταξύ των οποίων το Ισραήλ, τη Βραζιλία, τη Νότιο Αφρική, τη Δυτική Γερμανία και την Ινδία. Όχι όμως και τις ΗΠΑ.

Στο μεσοδιάστημα ο αμερικάνικος στρατός βολεύτηκε με το Μ-14, ένα M1 με αποσπώμενο γεμιστήρα, αγνοώντας την καλύτερη εργονομία, την αξιοπιστία και πάνω από όλα τη δυνατότητα του FN να επιχειρεί σε οποιοδήποτε περιβάλλον από τις ξηρές και αμμώδεις ερήμους μέχρι τις υγρές ζούγκλες της Αφρικής. Σε συνθήκες κρύου ή αμμώδους, λασπώδους και γενικά «βρώμικου» πεδίου μάχης ο χειριστής μπορούσε να μειώσει την έξοδο αερίων ρυθμίζοντας μια απλή βαλβίδα στο εμπρός μέρος ώστε να βγαίνει περισσότερη δύναμη στο κλείστρο και τη βολίδα. Σε συνθήκες ζέστης και για να μην υπερθερμαίνεται το όπλο απλώς άνοιγε περισσότερο τη βαλβίδα διαφυγής για να εκτονώνονται καλύτερα τα αέρια.

Το τίμημα αυτής της επιλογής των Αμερικανών ήταν μεγάλο. Την ίδια στιγμή που ολιγάριθμα FN-FAL αναχαίτιζαν ορδές ολόκληρες από ΑΚ47 στην Αφρική και αλλού, οι ίδιοι έβλεπαν τα δικά τους Μ-16 (που στο μεταξύ διαδέχτηκαν τα αποτυχημένα M-14) να παθαίνουν συνεχείς εμπλοκές στον πόλεμο του Βιετνάμ. Την ίδια ώρα που τα FN των Αυστραλών συμμάχων τους τα πήγαιναν περίφημα στις δύσκολες συνθήκες των τροπικών οι ίδιοι έπρεπε να μαζεύουν τα πεταμένα ΑΚ-47 των Βιετκόνγκ. Αν το 1957 είχε υιοθετηθεί το FAL αντί του Μ-14 ίσως οι Αμερικάνοι να μην είχαν περάσει ποτέ στο Μ-16 ή τουλάχιστον όχι τόσο γρήγορα. Και ίσως η ιστορία του ψυχρού πολέμου να είχε γραφτεί με διαφορετικό τρόπο.

Παρά την δεκαπενταετή σχεδόν διαφορά στο σχεδιασμό τους, το FAL κέρδισε το Μ-16 στα πεδία των μαχών αλλά έχασε τον πόλεμο των πωλήσεων και αυτού που λέγεται "service history" εξαιτίας και πάλι του διαμετρήματος. Ήταν ένας ακόμα και ίσως ο πιο καθοριστικός λόγος που το FAL δεν κατάφερε να καταλάβει τη θέση που του άξιζε στην πολεμική ιστορία. Από τα γεννοφάσκια του το M-16 υιοθέτησε το μικρότερο διαμέτρημα των 5,56 χιλιοστών με την Colt (και την πανίσχυρη αμερικάνικη εξωτερική πολιτική) να πείθει όλο τον κόσμο για τα πλεονεκτήματα μιας μικρότερης σφαίρας: Μικρότερο βάρος ίσον περισσότερα πυρομαχικά, λιγότερη «οπισθοδρόμηση» ίσον ταχύτερη επαναφορά στη σκόπευση και τελικά αυξημένη αποτελεσματικότητα σε μικρότερες αποστάσεις. Αυτά μέχρι τον πρόσφατο δεύτερο πόλεμο στο Ιράκ.

Γιατί εκεί η ιστορία επανελήφθη φυσικά ως φάρσα. Το διαμέτρημα των 5.56 χιλιοστών δεν είχε την αποτελεσματικότητα που περίμεναν οι Αμερικάνοι  με αποτέλεσμα πολλοί στρατιώτες να πέφτουν νεκροί από αντίπαλους που θεωρούσαν εξουδετερωμένους. Και όσο ο αμερικάνικος στρατός πειραματίζεται με ένα ενδιάμεσο διαμέτρημα περίπου 6,8 χιλιοστών, οι ειδικές τους δυνάμεις κατάλαβαν ότι το να ρίχνεις στο "γάμο του καραγκιόζη" με το πλεονέκτημα της άνετης αυτόματης βολής δεν κερδίζει ούτε σε κατοικημένες περιοχές. Απολαμβάνοντας περισσότερες ελευθερίες υιοθέτησαν ξανά τα 7,62 χιλιοστά γυρνώντας μετά από 50 και πλέον χρόνια στο σημείο που κατέληξαν οι δυνάμεις του άξονα στο Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Φυσικά έχοντας συμπαρασύρει στις αποτυχημένες επιλογές τους διάφορες χώρες μεταξύ των οποίων και τη δική μας που το 2000 αντικατέστησε τα FN-FAL των ειδικών δυνάμεων με Μ-16.

Τεχνικά Χαρακτηριστικά

Χώρα Προέλευσης     : Βέλγιο
Χώρα Κατασκευής     : Βέλγιο
Όνομα Μοντέλου       : FAL
Τύπος Όπλου              : Τυφέκιο Μάχης
Διαμέτρημα                 : 7.62×51mm NATO
Σχεδιαστής                  : Dieudonné Saive και Ernest Vervier
Βάρος                            : 3.9-5.95 κιλά (ανάλογα το μοντέλο)
Μήκος                           : 74.8/112.5 εκατοστά (ανοικτό/κλειστό κοντάκιο)
Δραστικό Βεληνεκές  : 600 μέτρα
Ταχύτητα Εξόδου       : 840 μέτρα/δευτερόλεπτο
Ταχυβολία                    : 700 σφαίρες/λεπτό
Χωρητικότητα             : 20 ή 30 σφαίρες

* Για τις ανάγκες του Ελληνικού στρατού η ΠΥΡΚΑΛ κατασκεύασε-συναρμολόγησε 51.250 τυφέκια FN FAL(standard και para) και 4.050 οπλοπολυβόλα FN FALO. Ο ΕΣ πριν από την μεγάλη παραγγελία στην ΠΥΡΚΑΛ είχε παραλάβει από την FN ακόμη 8.000 τυφέκια. Γύρω στα 60.000 από αυτά τα τυφέκια/οπλοπολυβόλα βρίσκονται σε αποθήκευση.

ΠΗΓΗ

http://hellarmforces2010.blogspot.gr/2013/05/fn-fal.html

ΓΕΣ